Байгаль нуурын 7 гайхамшиг

Байгаль нуур бүх талаараа гайхамшигтай. Дэлхийн цэнгэг уст нууруудын усан сангийн 20%-ийг агуулдаг энэ үзэсгэлэнт нуур 50 метрийн гүнд байгаа зүйлийг төвөггүй харж болохоор тийм тунгалаг устай ажээ. Түүнээс гадна хялбархан тайлбарлаж болохооргүй хэд хэдэн сонирхолтой үзэгдэл энд болдог.

Мөсөн толгод

Байгаль нуурын мөс их хачирхалтай. Мөсөн бүрхүүлийн өвөрмөгц сонин хэлбэр зөвхөн энд л ажиглагддаг. Жишээ нь: дотроо хөндий мөртлөө өндрөөрөө 6 метр хүрэх конусан хэлбэрт мөсөн толгод байна. Эрэг дээрээс ажиглавал үүд нь цааш харсан мөсөн асар шиг үзэгдэнэ. Голдуу бие биеэсээ салангид байрлах боловч зарим үед нийлж бяцхан “уулсын оргил” мэт харагдах аж.

Байгаль нуурын зэрэглээ

Загасчилахаар гарсан нутгийн иргэд энд байх ёсгүй зүйлүүдийг харуулдаг хачин сонин зэрэглээтэй тааралдах нь олонтаа. Голдуу эртний цайз, хөлөг онгоц, үл мэдэгдэх арлын дүрс харагддаг гэнэ. Энэ үзэгдлийг эрдэмтэд хялбархан тайлбарлаж чаджээ. Нуурын гүн дэх ус аагим халуун зуны цагт ч гэсэн халдаггүй байна, харин нуурын толион дээр бүлээн ус байдаг. Өөр өөр нягттай агаарын давхарга нарны гэрлийг хугалснаар зэрэглээ үүснэ.

Чөтгөрийн эргүүлэг

Цаг агаарын нөхцөл байдлаас үл хамааран зарим үед нууран дээр аймшигт эргүүлэг үүсдэг. Энэ үзэгдэл жилд 1-2 удаа болдог аж. Нутгийн оршин суугчид “нүгэлтнүүдийн сүнсийг сорон аваачих тамын хаалга нээгдэв” хэмээн итгэдэг гэнэ. Энэ үзэгдлийг эрдэмтэд 2 янзаар тайлбарлаж байна. Нуурын ёроолд үе үе ан цав, нүх гарч хурдан хугацааны дотор усаар дүүрдэг нь гадаргуу дээр эргүүлэг үүсэх шалтгаан болдог байх. Нөгөө талаар, яг энд өөд өөдөөсөө довтлох 2 янзын урсгал уулздаг байж болзошгүй гэнэ.

Байгаль нуурын гурвалжин

Яг л Бермудын гурвалжин шиг эгэл биш нэгэн бүс Байгаль нууранд байдаг. Энд тоног төхөөрөмж ажиллахаа болино, бөмбөгөн цахилгаан мэт гэрэлтэгч бөмбөлгүүд гарч ирнэ, цаг агаар огцом өөрчлөгдөнө. Мөн цаг хугацааны өөрчлөлтөнд орсон гэж энд ирсэн зарим хүмүүс ярьдаг аж.

Мөсөн дээрх аварга цагариг

Байгаль нуурын мөсөн гадаргуу дээр үе үе гарч ирдэг аварга том цагаригнуудыг зөвхөн агаараас л харж болно. Гэхдээ жил бүр өөр өөр газарт гарч ирдэг аж. Эдгээр цагаригийг нуурын ёроолоос дээш шидэгдсэн байгалийн хийтэй холбон тайлбарладаг. Зундаа нуурын гүнээс дээшилсэн хийн хөөсөнцөр өвөл болоход 1,5-аас хэдэн зуун метрийн голчтой цагариган бүс үүсгэнэ. Энд бүсэд мөс маш нимгэн буюу огт байхгүй байна.

Ольхон арал дээрх шулмын тойрог

Байгаль нуурын Ольхон арал дээр үе үе гарч ирдэг дув дугуй ногоон өвсөн тойргийг шулмууд бүжиглэх үедээ гаргасан гэж нутгийнхан итгэдэг байна. Хүний гар хүрч үзээгүй талбайд эдгээр тойрогнууд аяндаа л бий болдог гэнэ. Гишгэчиж туучсан шинж огт үгүй. Харин ч өтгөн шүүслэг, өндөр ургасан өвс ногоо нь орчны хуурайшсан газраас ялгагдах аж. Тойрог доторх өвс ногооны эрчимтэй ургалт хөрсөн доорх ус болон бусад ямар нэгэн онцлогтой огт холбоогүй болохыг эрдэмтэд тогтоогоод байна.

Гэрэлтэгч ус

Ямар ч ус гэрэлтдэг. Нэрмэл ус сулхан гэрэлтдэг бол крантны ус түргэн зуур “бөхдөг”. Харин Байгаль нуурын ус маш эрчимтэй гэрэлтдэг бөгөөд энэ процесс бараг сар үргэлжилдэг байна. Нүдэнд үл үзэгдэх гэрлийн урсгалыг тусгай төхөөрөмж ашиглан хардаг. Нуурын усны гэрэлтэх чанар янз бүр, гүндээ харьцангуй бага, харин 11-1-р сарын дунд үе хүртэл маш хурцаар гэрэлтдэг ажээ.